Sonbahar geldi, güzel programlar başlıyor şehirde, konserler, sergiler, gösteriler ve diğer etkinlikler… Sanat takvimimizin ilk yaprağında “Afife” balesi var.

Kadıköy Süreyya Operası’nda bu sene izlediğimiz ilk sahne performansı İstanbul Devlet Opera ve Balesi’nden “Afife” balesi.

Afife, ilk kadın tiyatrocumuz Afife Jale’nin hayatını anlatıyor.

1902 doğumlu Afife Jale, o dönemde tiyatro eğitimi alıp 1919’da sahneye çıkmayı başaran ilk Türk (ve müslüman) kadın sanatçı. Hayatı tiyatrocu olmak, sahneye çıkmak için, ailesiyle, sistemle, kural koyucularla mücadeleyle geçiyor. Sonunda başarıyor ama önce beden ve ruh sağlığını kaybediyor, sonra da 39 yaşında hayata veda ediyor…

Beyhan Murphy ‘nin koreografisini yaptığı ve librettosunu yazdığı, müziklerini Turgay Erdener’in bestelediği Afife çok güzel bir modern bale; yalın müziğiyle, kostümleriyle, ışığıyla ve dansçıların harika performansıyla…

Balede Afife’nin hayatı dört dönem ve dört ayrı renkle anlatılıyor: Altın, Kırmızı, Mor ve Gümüş dönemler. Bunların sonunda beyaz elbiseler içinde, akıl hastanesinde hayatı sona eriyor Afife’nin.

Çocuklar baleye (eğitim almaya) gidiyor, ya bale seyretmeye? İDOB’nin sahnelediği Afife çocukla gidilebilecek gerçekten çok güzel bir modern bale. Çocuklar için de konuyu bilince takip etmesi oldukça kolay ve zevkli. 

Afife balesi, aynı zamanda küçük kızımıza, kadınların özgürlükleri açısından (sahneye çıkma konusunda alenen, ama diğer alanlarda da üstü örtülü olarak) Cumhuriyet öncesi ve sonrasını kıyaslama imkanı verdi. Kadınların bu kadar engellendiğini görmek onun için biraz da üzücüydü!..

Kızıma Afife balesinde en çok hangi dönemi beğendiğini sordum; beyaz elbiseli, çocuk gibi seksek oynayan dönemini sevmiş. Kızım orada Afife Jale’nin çocuksuluğunu sevdi, ama aslında Afife’nin orada artık dünyadan elini eteğini çekmek zorunda kaldığı, akıl hastanesindeki son dönemiydi.  Çocukluk ve delilik acaba hangi sebeplerle birbirlerine yakın olabilir? 

Öneri: Afife balesini hem çocuklar, hem de ebeveynleri, içerik ve gösteri kalitesi sebebiyle tavsiye ediyorum. Pek çok çocuğun bale eğitimi aldığı şehrimizde, az sayıda hazırlanan bale gösterilerini kaçırmamak lazım diyorum.